Alerjik rinit (AR) burun içindeki derinin daha öncesinde hassaslaştığı bir maddeye (alerjen) karşı gösterdiği cevaptır. Bu alerjenler polen, ev tozu, mantar veya gıda gibi maddeler olabilir. Alerjik rinitle ilgili en sık şikayetler hapşırma, burun akıntısı, burun kaşıntısı ve burun tıkanıklığıdır. Bunun yanında koku alma bozukluğu, başağrısı, yorgunluk ve sürekli burun akıntısına bağlı burun çevresinde yaralar olabilir. Ek olarak göz alerjisi ve astıma bağlı şikayetler de bulunabilir.
Hastalar doktora genellikle kendi tanılarını koyarak başvururlar (bende saman nezlesi var gibi). Ancak her zaman bu şikayetler alerjiye bağlı olmayabilir veya alerji değil diye düşünülen şikayetler aslında alerjik olabilir. Dolayısıyla burun ile ilgili şikayetlerin, özellikle uzun süreli ise bir Kulak Burun Boğaz hekimi tarafından görülmesi önemlidir.
Muayeneye gittiğinizde doktorunuz öncelikle sizi sorgulayacaktır. Şikayetlerinizin neler olduğu, ne zaman başladığı, tetikleyici faktörler, hobileriniz, alışkanlıklarınız, diyetiniz, mesleğiniz, yaşadığınız çevre ve bu çevrenin özellikleri, yaşadığınız yer, hayvan besleyip beslemediğiniz, kullandığınız ilaçlar, hastalıklarınız, ailenizde alerjik birey varlığı, daha önce alerji testi yaptırıp yaptırmadığınız, daha önce kullandığınız tedaviler, aşı yapılıp yapılmadığı, tedavinizin sonuçları değerlendirilecektir. Hikaye ile kabaca AR varlığı ve tetikleyici faktörler belirlenebilir.
Doktorunuz şikayetlerinizi öğrendikten sonra sizi muayene edecektir. Muayenede normal Kulak Burun Boğaz muayenesinin yanında, burnunuza endoskop denen özel ışıklı aletlerle bakacak ve burunla ilgili başka hastalıklarınızın olup olmadığına karar verecektir.
Eğer doktorunuz hikaye ve muayeneniz sonucunda alerji düşünüyorsa size alerji testi önerebilir veya şikayetleriniz kısa süreli ise test yapmadan tedavi başlayabilir. Alerji testleri kanda veya deride (Resim 1) bakılabilir. Deri testinde sonucu hemen görürsünüz. Kan testinin sonucu daha geç çıkar. Sağlıklı bir hasta iseniz size her iki testten birisi uygulanabilir. Ancak bazı özel durumlarda örneğin ilaç kullanıyorsanız, ciddi astımınız varsa doktorunuz sizden deri testi yerine kan testi isteyecektir.
Testinizin sonucunda alerji tanısı aldı iseniz size tedavi önerilecektir. Alerji tedavisinde alerjik olduğunuz maddeden kaçınma, ilaç tedavisi, aşı tedavisi ve cerrahi tedavilerinden biri veya bir kaçı önerilebilir. Gıda alerjiniz var ise o gıdadan uzaklaşma, tozlu ortamlardan mümkün olduğunca uzaklaşmanız önemlidir. Tabii her zaman alerjenden kaçınmak mümkün olmamaktadır. Bu durumda da ilaç tedavileri destekleyici olmaktadır. Alerji tedavisi için piyasada mevcut olan güçlü ilaçlar vardır. Bunlar hap veya burun spreyi şeklinde olabilirler. Genelde tedaviden sonra doktorunuz sizi 2-4 haftada bir görmek isteyebilir. Böylece tedaviye cevabınız değerlendirilecektir. Bazı özel durumlarda doktorunuz size aşı tedavisi de önerebilir. Bu aşılar iğne şeklinde veya dilaltı tableti şeklinde olabilir. Bu tedavilerden fayda görmeyen ve alerji nedeniyle burun etleri (konkalar) şişmiş olan hastalara da ayrıca çeşitli cerrahi uygulamalar yapılabilir.