Burun anatomisindeki problemler, burnun solunum fonksiyonunu bozarak,tıpkı geniz etinde olduğu gibi, olumsuz sonuçlar doğurur.
Burun septumu nedir? Burun orta hattında kemik ve kıkırdaktan oluşan septum denilen yapı burnu iki bölüme ayırır ve normal solunum fonksiyonu için bu iki bölümün eşit olarak çalışması gerekir.
Burun septumu eğriliğinin nedenleri nelerdir? Doğum esnasında travma, erken çocukluk döneminde buruna darbe alınması ve bunlardan da önemlisi anne-babadan geçen kalıtımsal özellikler burun septumu eğriliklerine yol açmaktadır. Septum deviasyonu kalıtımsal nedenlerle ülkemizde son derece sık görülen bir rahatsızlıktır.
Burun septumu eğriliğinde hastaların yakınmaları nelerdir? Burnun solunum fonksiyonunun bozulması sonucunda burun kavitesi, sinüsler ve buna bağlı olarak yüz ve çene gelişiminde ciddi problemler ortaya çıkar. Sinüslerin havalanma bozukluğuna bağlı olarak yüz gelişimi asimetri ile sonlanır. Ağız solunumu alt-üst çene ve dişlerin yapısının bozulmasına yol açar. Bunlara ilaveten septum deviasyonu; burun fonksiyonu ve havalanmanın bozulması sonucu uyku problemleri, tıkayıcı uyku apnesi, üst solunum yolu direnç sendromu, horlama, gece yatağa işeme, huzursuzluk-sinirlilik, okul başarısında düşme ve fiziksel olarak büyüme-gelişme geriliğine yol açabilir.
Çocuklarda burun septumu eğriliğinde ameliyat yapılmalı mıdır? Çocuklarda burun septumu cerrahisi, büyümekte olan septumun gelişimini engelleyeceği ve hatta şekil bozukluğuna yol açacağı kaygısıyla uzun yıllardır tabu olarak kalmıştır. Bununla birlikte, son yıllarda yapılan histoloji ve hayvan çalışmaları ile septum büyümesindeki önemli noktalar belirlenmiş ve koruyucu cerrahi tekniklerin gelişimiyle burun septumunun erken dönemde düzeltilmesinin burun ve yüz büyümesini olumlu olarak etkilediği bildirilmiştir. Burnun gelişimini normalde burun septumu belirlediğinden, burnun sadece iç bölümünün değil dış şeklininde eğri olduğu olgularda ameliyattan ortalama bir yıl sonra bazı olgularda burun dış görüntüsünün düzeldiği de gözlenmektedir.
Çocuklarda burun septumu eğriliği ameliyatları hangi yaşta yapılabilir? Kıkırdak septum hayatın ilk 2 yılında çok hızlı büyür, ardından büyüme hızı yavaşlar ve 3-5 yaş civarında neredeyse durma noktasına gelir. Uygun endikasyon konulduğunda 5 yaşından itibaren çocuklarda kıkırdak septuma yönelik cerrahinin yapılabileceği hususunda fikir birliği vardır. Girişim ne kadar ertelenirse çocuk burun tıkanıklığının oluşturacağı olumsuz etkilere katlanmak zorunda kalacak ve yukarıda saydığımız problemler ortaya çıkacaktır.
Çocuklarda uygulanan ameliyat erişkinlerle aynı mıdır? Erişkinlerde olduğu gibi çocuklarda da endoskoplardan faydalanarak kapalı teknikle bu cerrahi uygulanabilmektedir ve sonuçları yüz güldürücüdür. Çocuğun burun gelişimine zarar vermemek için sadece belli kısımlara müdahale edilmekte ve mümkün olduğunca az kıkırdak doku çıkarılmaktadır.
Ameliyatın riskleri nelerdir? Her ne kadar modern anestetik ilaçlarla daha güvenli anestezi imkanı bulunsa bile, tüm dünyada anesteziden ölüm riski ikiyüzbinde 1 olarak bildirilmektedir. Çocukluk çağında septum ameliyatı uygulanan çocukların yaklaşık 1/3'ünün erişkin dönemde yeniden ameliyat olmaları gerektiği bildirilmektedir. Buradaki asıl amacımız çocuğun erişkin döneme kadar olan süreçte solunum fonksiyonunu kolaylaştırmak, olası büyüme geriliği ve anormal burun-yüz gelişimini önlemek ve yaşam kalitesini artırmaktır. Ergenlik sonrasında burun gelişiminin büyük bir kısmı tamamlandığından, bu çocuklarda başarı şansı daha az olmaktadır.
Son söz olarak; Zorunlu olmadıkça bu cerrahinin ergenlik sonrasında yapılması düşüncesi hali hazırda geçerliliğini sürdürmektedir. Ancak, ciddi solunum sıkıntısı olan çocukların inatla erişkin yaşa kadar bekletilmemeleri gerekmektedir. Burun eğriliğine bağlı yeterli oksijen alamayan ve bu nedenle büyüme-gelişmesi geri kalmış çocuklarda doğru tanı ve uygun ameliyat ile çocukların büyüme ve gelişmesi hızlanıp, okul başarısı artabilir.